Năm 2023 là năm bản lề để doanh nghiệp vừa và nhỏ tiến vào kinh tế số

Ông Nguyễn Kim Hùng, quyền Viện trưởng Viện Khoa học quản trị doanh nghiệp và kinh tế số Việt Nam.

Từ góc độ của đơn vị đã và đang hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi số, ông đánh giá thế nào về mức độ chuyển đổi số của các doanh nghiệp Việt?

Theo báo cáo thường niên về chuyển đổi số năm 2021 do Bộ Kế hoạch và Đầu tư thực hiện, có khoảng gần 40% doanh nghiệp tại Việt Nam đã ứng dụng các giải pháp số, công nghệ số vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Năm 2022 có lẽ con số này cao hơn, tuy nhiên việc ứng dụng như thế nào và mang lại hiệu quả ra sao thì chúng ta phải nhìn nhận thêm. Bởi lẽ, theo khảo sát của chúng tôi, có nhiều doanh nghiệp đang dùng 2, 3 phần mềm thậm chí là nhiều hơn cho các hoạt động khác nhau nhưng không mang lại hiệu quả, phải từ bỏ sau năm đầu tiên, rồi tiếp tục đi tìm hiểu mua thêm phần mềm khác... Và họ nghĩ như vậy là đã và đang chuyển đổi số! 

Phần lớn doanh nghiệp Việt Nam mới ở giai đoạn khởi động, quan sát tìm hiểu và bắt đầu chuyển đổi số, số lượng doanh nghiệp thực sự hình thành và hoàn thiện hệ thống chuyển đổi số là rất ít. Nếu tính riêng các doanh nghiệp SME thì còn ít hơn nữa.

Có nhận định rằng 70% doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đang đứng ngoài nền kinh tế số và chỉ khoảng 20% đang chập chững tìm hiểu, vậy góc nhìn của ông về vấn đề này thế nào?

Các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam phần lớn đi lên từ nghề, họ rất giỏi nghề và thường làm doanh nghiệp từ khát vọng, từ ước mơ, từ thực tiễn công việc kinh doanh của mình, dần dần xây dựng thành công ty và phát triển. Để các SME bước vào nền kinh tế số cần một quá trình dài hơi.

Cách đây 1 - 2 năm, trong quá trình tiếp xúc, tư vấn và làm việc với các SME, nhất là doanh nghiệp ở các tỉnh, không phải chỉ 70% mà có lẽ còn nhiều hơn thế chưa quan tâm đến chuyển đổi số, “chưa vội” chuyển đổi số, khá đáng buồn nhưng đó là thực tế.

Mặc dù báo chí rồi các diễn đàn kinh tế xã hội mấy năm nay luôn nhấn mạnh “chuyển đổi số là tất yếu”, rồi “chuyển đổi số hay là chết”, nhưng rõ ràng với các SME đã hoạt động theo phương thức truyền thống hàng chục năm nay, họ vẫn đang kinh doanh ổn, vẫn có doanh thu lợi nhuận, hà cớ gì phải thay đổi mà chưa biết thành công hay thất bại.

Ông Nguyễn Kim Hùng cho rằng, nhận thức về chuyển đổi số của các doanh nghiệp nhỏ và vừa đã có những cải thiện đáng kể trong năm 2022. (Ảnh minh họa)

Tuy nhiên, câu chuyện nhận thức về chuyển đổi số đã có những cải thiện đáng kể trong năm 2022, khi mà SME phải đối diện với những thách thức lớn từ tác động tiêu cực hậu Covid-19 cũng như suy thoái kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh hàng loạt doanh nghiệp phải đóng cửa, cắt giảm nhân sự… các SME bắt đầu thấy được tầm quan trọng của chuyển đổi số để có thể tồn tại và cạnh tranh trong nền kinh tế ngày càng khắc nghiệt. Tôi tin rằng năm 2023 sẽ là năm bản lề để các doanh nghiệp nhỏ và vừa tiến vào nền kinh tế số, với tỷ trọng gia tăng đáng kể.

Nhiều đơn vị đang triển khai các chương trình hỗ trợ SME chuyển đổi số. Vậy để chuyển đổi số thành công, các doanh nghiệp SME cần lưu ý những gì thưa ông?

Trước hết, tôi phải nhấn mạnh, công nghệ không phải là bước đầu tiên và quan trọng nhất của chuyển đổi số. Nhưng nếu chỉ xét riêng về công nghệ, với đặc thù về quy mô và tính chất của các doanh nghiệp SME thì hiện tại có lẽ họ cần nhất là những giải pháp hỗ trợ việc bán hàng, từ thương mại điện tử đến chăm sóc khách hàng, marketing, thanh toán trực tuyến, logistics... Những giải pháp này hỗ trợ gia tăng doanh thu và lợi nhuận, nhìn thấy kết quả một cách nhanh chóng. Từ đó, doanh nghiệp mới có niềm tin và có đòn bẩy tài chính để thực hiện các bước chuyển đổi số tiếp theo về quản trị, tài chính hay nhân sự…

Chuyển đổi số là xu thế tất yếu nhưng không thể vội vàng. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa cần xem xét kỹ nguồn lực của mình, chiến lược phát triển của mình, con đường kinh doanh của mình đã sẵn sàng bước sang một giai đoạn mới hay chưa. Nếu bản thân mô hình kinh doanh hiện tại mình còn chưa làm tốt thì làm sao chuyển đổi số thành công được.

Trước khi bắt tay vào chuyển đổi số, việc đầu tiên cần làm là rà soát lại toàn bộ hoạt động lõi của doanh nghiệp, chuẩn hoá mọi thứ và hoạch định một chiến lược kinh doanh phù hợp với xu thế phát triển, tạo nên một cái móng vững chắc và kiên định với nó thì hành trình xây dựng doanh nghiệp số dù có mất thời gian bao lâu cũng chắc chắn đi đến thành công. 

Xin cảm ơn ông!