TCT hướng dẫn CBCNV về việc phòng, chống say nắng, say nóng trong mùa hè năm 2025

Chúng ta cần hiểu được trong điều kiện, hoàn cảnh nào con người dễ bị say nắng, say nóng để phòng tránh và cách xử trí khi có người bị say nắng, say nóng, nhất là trong điều kiện thời thời tiết hiện nay theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, mùa hè năm nay sẽ có từ 5 - 7 đợt nắng nóng, nhiệt độ cao nhất có thể lên đến 41 - 42oC.

Say nắng, say nóng là hiện tượng rất thường gặp trong mùa hè. Không chỉ có biểu hiện: mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu,... mà còn có thể gây đột quỵ, nếu không xử trí kịp thời có thể để lại các di chứng thần kinh không hồi phục và tử vong.

Nhằm dự phòng say nắng, say nóng, bảo đảm sức khỏe cho Cán bộ nhân viên (CBNV), Tổng Công ty Viễn thông Viettel hướng dẫn như sau:

1. Say nắng: Khi lao động hoặc đi quá lâu ngoài trời nắng, nhất là vào thời điểm giữa trưa nhiều tia nắng (chủ yếu tia tử ngoại) sẽ chiếu thẳng vào vùng cổ gáy. Dưới tác dụng liên tục của ánh sáng mặt trời gay gắt, trung tâm điều hòa nhiệt bị tác động sẽ làm rối loạn thân nhiệt và gây mất nước trong cơ thể cấp tính.

2. Say nóng: Là tình trạng mất nước toàn thể kèm theo rối loạn điều hòa thân nhiệt, rối loạn vận mạch do trung tâm điều hòa thân nhiệt không thích ứng với điều kiện thời tiết nắng nóng (tác động của tia hồng ngoại), thường gặp vào thời điểm xế chiều.

3. Nguy cơ mắc

- Lao động, luyện tập gắng sức ngoài trời nhiệt độ cao, dưới ánh nắng mặt trời.

- Làm việc hoặc tác nghiệp trong môi trường nắng, nóng.

- CBNV mới, chuyển môi trường làm việc rèn luyện chưa nhiều, cơ thể chưa thích ứng với điều kiện nắng nóng.

- Hoạt động thể chất quá mức trong điều kiện thời tiết không thuận lợi (oi bức, thiếu thoáng khí) có thể gây say nóng cấp tính, thậm chí có tử vong. (thể thao cường độ cao, chạy marathon…)

Nhận biết người khi bị say nóng

Biểu hiện theo 3 mức độ

- Mức độ nhẹ: Choáng váng, chuột rút.

- Mức độ vừa: Kiệt sức.

- Mức độ nặng: Sốc nhiệt (có thể tử vong).

Triệu chứng:

          - Tăng thân nhiệt trên 38,5ºC;

          - Da lạnh, ẩm ướt và tái; hoặc nóng khô trong trường hợp đột quỵ do nóng; vã mồ hôi;

          - Miệng khô;

          - Mệt mỏi, đuối sức;

          - Choáng váng, nhức đầu;

          - Buồn nôn, nôn;

          - Chuột rút;

          - Tiểu ít, nước tiểu sẫm màu;

          - Mạch nhanh, yếu; tụt huyết áp tư thế đứng.

    Say nắng: Gồm các triệu chứng của say nóng và có các biểu hiện sau:

          - Thân nhiệt tăng cao (> 40ºC);

          - Da nóng, khô và đỏ;

          - Không có mồ hôi;

          - Thở sâu, mạch nhanh sau đó là thở nông và mạch yếu;

          - Đồng tử giãn;

          - Lú lẫn, mê sảng, ảo giác;

          - Co giật, hôn mê.

Xử trí cấp cứu: Thực hiện bởi Quân y hoặc CBNV khác

          - Nhanh chóng đưa nạn nhân vào nơi thoáng mát, nới bỏ quần áo dài, báo ngay Quân y đến cấp cứu.

          - Nếu nạn nhân ngừng tuần hoàn, hô hấp: Tiến hành hồi sức cấp cứu ngừng tuần hoàn hô hấp cơ bản theo thứ tự:

• Ép tim ngoài lồng ngực: Vị trí ép tim 1/3 dưới xương ức, tần số ép tim 30 lần kèm theo 02 lần thổi ngạt
• Kiểm soát khai thông đường thở: Nằm nghiêng đầu sang trái, lấy hết đờm, dãi trong miệng.
• Thông khí: Ngửa đầu nạn nhân, nâng cằm, bóp mũi nạn nhân và hà hơi kín miệng – miệng trong vòng 1 giây, đảm bảo lồng ngực nạn nhân được nâng lên khi thổi. Sau đó, hít thở bình thường và tiếp tục thổi lần thứ 2 như trên.

- Đo nhiệt độ lõi cơ thể bằng cách đo dưới lưỡi hoặc hậu môn (nhiệt độ nách, trán không phản ánh đúng nhiệt độ lõi)

- Áp dụng ngay lập tức và mạnh mẽ các biện pháp làm mát để hạ nhiệt độ trung tâm của cơ thể:

• Nới rộng quần áo;
• Chườm mát toàn thân, mức độ nặng có thể phun nước dạng sương (không phun vào mũi, miệng), thậm chí ngâm người vào bồn nước mát (kê cao đầu khỏi mặt nước);
• Thông gió, bảo đảm thoáng khí;
• Uống nước mát có bổ sung muối, tốt nhất sử dụng dung dịch Oresol;
• Thuốc hạ nhiệt (Paracetamol/Efferalgan): Các chuyên gia nhận định không có nhiều tác dụng trong hạ nhiệt của say nắng, say nóng; đặc biệt là những trường hợp các Sốc do say nắng, say nóng vì có thể làm tổn thương Gan nhiều hơn; do vậy không khuyến cáo sử dụng thuốc

- Đối với Quân y: Duy trì ổn định tuần hoàn bằng đường uống hoặc truyền dịch đường tĩnh mạch tùy theo tình trạng ý thức của người bệnh.

 Sau khi dung các biện pháp điều trị tích cực nếu tình trạng không tiến triển hoặc diễn biến nặng hơn phải vận chuyển ngay về các cơ sở y tế có khoa hồi sức cấp cứu gần nhất, chú ý: Việc cấp cứu tại chỗ cần thực hiện tích cực trong khoảng thời gian vàng = 15-30 phút.

Biện pháp phòng tránh say nắng, say nóng

- CBNV không nên lao động, làm việc quá lâu (quá 60 phút), hoạt động thể lực quá sức ngoài trời nắng, trong môi trường nóng bức, đặc biệt vào thời điểm 11h00 – 15h00.

- CBNV phải sử dụng các trang bị bảo hộ phù hợp:

• Nhân viên kỹ thuật, bán hàng lưu động, sửa chữa cáp: Khi lao động, đi đường vào thời điểm nắng nóng cần sử dụng mũ, nón rộng vành, kính râm, quần áo dài chống nắng.
• Nhân viên làm việc trong các nhà trạm, nhà kho: Mang mặc quần áo, mũ bảo hộ lao động đúng cách (theo nội quy lao động), bảo đảm hệ thống thông gió tốt trong các khu vực lao động.
• CBNV tham gia huấn luyện quân sự: Chấp hành nghiêm chế độ thời gian luyện tập và nghỉ ngơi, sử dụng mũ cứng khi huấn luyện ngoài thao trường, luyện tập với cường độ tăng dần theo từng bậc.

- Bôi kem chống nắng 30 phút trước khi ra đường khi trời nắng, nóng.

- Uống đủ nước: Không nhịn khát, chỉ bắt đầu bước vào lao động, luyện tập khi cơ thể ở trạng thái cân bằng nước (hết cảm giác khát). Trong thời gian luyện tập, lao động cần uống thường xuyên một lượng nhỏ nước (150-200 ml) cách nhau 15-20 phút/lần; các loại nước nên sử dụng: Dung dịch Oresol, nước chanh pha muối loãng… Nếu điều kiện cho phép có thể sử dụng nước đá xay trong những ngày nắng, nóng có nhiệu độ > 39ºC và làm việc, lao động, luyện tập với cường độ nặng.

- Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tăng cường ăn hoa quả tươi, bổ sung Vitamin C và luyện tập thể dục thể thao phù hợp để nâng cao sức khỏe bản thân.

 Với những hướng dẫn cơ bản này, CBCNV nắm để phòng, chữa cho mình và người thân. Chúc các đ/c luôn đảm bảo sức khỏe tốt trong mùa hè 2025.